Ο ρόλος της πρωτεΐνης μέσα στη διατροφή μας ποικίλει, με πολλούς να είναι υπέρ και πολλούς να είναι κατά. Σε αυτό το άρθρο, θα δούμε γενικά για την πρωτεΐνη ως μακροθρεπτικό συστατικό και ποιες παρενέργειες μπορεί να προκαλέσει στον οργανισμό μας η υπερκατανάλωση της.
Τι είναι η πρωτεΐνη;
Οι πρωτεΐνες είναι μακροθρεπτικά συστατικά που αποτελούνται από αμινοξέα, τα οποία συνδυαστικά δομούν μια πρωτεΐνη.
Κάθε πρωτεΐνη που υπάρχει και την καταναλώνουμε είναι ξεχωριστή και δομείται από διαφορετικά αμινοξέα, άλλα υπάρχουν έτοιμα μέσα στον οργανισμό μας και ονομάζονται μη απαραίτητα και άλλα τα καταναλώνουμε μέσω της διατροφής μας και ονομάζονται απαραίτητα.
Που βρίσκονται οι πρωτεΐνες;
Υπάρχουν ζωικής και φυτικής προέλευσης. Οι πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης βρίσκονται στο κρέας, το αυγό, το ψάρι, το κοτόπουλο, στα γαλακτοκομικά και σε άλλα τέτοιου είδους τρόφιμα.
Ενώ η φυτικής προέλευσης βρίσκονται στα όσπρια, στους ξηρούς καρπούς, στο τόφου, στη σόγια και σε φυτικά τρόφιμα υψηλής συγκέντρωσης σε πρωτεΐνη. Οι πρωτεΐνες μεταβολίζονται στους νεφρούς μας, απεκκρίνονται από τα ούρα, τον ιδρώτα μας και είναι ο λόγος που νιώθουμε χορτάτοι όταν καταναλώνουμε ένα γεύμα. Μας δίνουν το αίσθημα του κορεσμού.
Ποιος είναι ο ρόλος της πρωτεΐνης στην παραγωγή ενέργειας;
Ο μυϊκός ιστός αποτελεί το βασικό όργανο για το μεταβολισμό των αμινοξέων.
Όταν τα αποθέματα του μυϊκού γλυκογόνου εξαντληθούν, ο οργανισμός αναγκάζεται να καλύψει τα ελλείμματα με τον καταβολισμό της πρωτεΐνης μέσω της γλυκονεογένεσης. Τα αμινοξέα που παράγονται συνεισφέρουν στο μηχανισμό παραγωγής ενέργειας.
Ποσότητα πρωτεΐνης μέσα στην ημέρα μας
Οι συστάσεις για την ποσότητα της πρωτεΐνης μέσα στη μέρα είναι συνήθως στο 15%-20% της ημερήσιας θερμιδικής ανάγκης. Αυτό βέβαια εξαρτάται κάθε φορά από τον οργανισμό και από τη φυσική του δραστηριότητα.
Οι πηγές που θέλουμε είναι καλές πηγές πρωτεΐνης τόσο ζωικής όσο και φυτικής προέλευσης.
Τι παρενέργειες και επιπτώσεις μπορεί να έχω αν καταναλώνω περισσότερη πρωτεΐνη σε μόνιμη κατάσταση;
Θα δούμε κάποιες επιπτώσεις που μπορεί να έχει η χρόνια υπερκατανάλωση, υπερβολικής και αυξημένης ποσότητας πρωτεΐνης.
- Αύξηση βάρους
Είναι γνωστό πως με την κατανάλωση περισσότερης πρωτεΐνης γίνεται πιο εύκολη η απώλεια βάρους. Αυτό δε συμβαίνει όταν έχουμε παρατεταμένη κατανάλωση υπερβολικής πρωτεΐνης, γιατί η περίσσεια της θα μετατραπεί και θα αποθηκευτεί σε μορφή λίπους. Άρα εμείς θα βλέπουμε αύξηση βάρους σε σχέση με αυτό που θέλουμε να πετύχουμε.
- Κέτωση
Η υπερκατανάλωση πρωτεΐνης επιφέρει πολλές φορές στοματική κακοσμία. Αυτό συμβαίνει γιατί η υπερβολική κατανάλωση της επιφέρει παραγωγή κετονών (οργανικών μορίων και κυρίως ακετόνης).
- Δυσκοιλιότητα
Συνήθως όταν έχουμε αυξήσει την πρόσληψη πρωτεΐνης στον οργανισμό μας, με ταυτόχρονη μειωμένη πρόσληψη υδατανθράκων, έχουμε και πρόβλημα με τη δυσκοιλιότητα.
Αυτό συμβαίνει γιατί δεν καταναλώνουμε φυτικές ίνες από τους υδατάνθρακες με αποτέλεσμα να μην έχουμε καλή λειτουργία του εντερικού μας συστήματος. Το αντίθετο μπορεί να συμβεί επίσης, δηλαδή να έρθουμε αντιμέτωποι με τη διάρροια.
Αυτό συμβαίνει γιατί έχουμε λίγες επιλογές, δηλαδή πολύ γιαούρτι, γάλα και τυριά και μειωμένη κατανάλωση φυτικών ινών που είπαμε και πριν, πράγμα που μπορεί να διαταράξει πάλι την εντερική μας λειτουργία.
- Πρόβλημα στα νεφρά μας
Η πρωτεΐνη και το άζωτο που περιέχει, αποβάλλεται δια μέσω του νερού και άλλων υγρών από τους νεφρούς μας. Η περίσσεια πρωτεΐνης αμέσως σημαίνει μεγαλύτερη αποβολή αζώτου άρα και μεγαλύτερη αποβολή νερού.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο οργανισμός μας να αφυδατώνεται σχετικά εύκολα και σε βάθος χρόνου με παρατεταμένη υψηλή σε πρωτεΐνες δίαιτα να προκαλέσει πρόβλημα στους νεφρούς.
- Καρδιά
θα μπορούσαμε να πούμε πως η συνεχής κατανάλωση κόκκινου κρέατος και γαλακτοκομικών πλούσιων σε λιπαρών, μπορεί να επιβαρύνουν την καρδιακή λειτουργία και να προκαλέσουν καρδιαγγειακά προβλήματα.
Βέβαια, να μην ξεχνάμε πως η πρωτεΐνη είναι δομικό μακροθρεπτικό συστατικό και απαραίτητο της καθημερινής μας διατροφής, αλλά όλα θέλουν μέτρο!
Χριστιάνα Αμπατζή, Διατροφολόγος – Διαιτολόγος, Λέσβος